İzniniz olmadan gönderilen SMS bildirimleri, sesli aramalar ve e-posta bildirimleri Ticaret Bakanlığı şikayet kapsamında değerlendirmektedir. Ancak içeriğin elektronik ticaret konusunda olması gerekmektedir.
Elektronik ticaret konusunda aklımıza takılan bir memnuniyetsizliğimiz varsa ve bir şikayetimiz olacak ise, öncesinde bu konuda fikir sahibi olmamızda fayda var.
İlk olarak elektronik ticaret ile ilgili kavramlara bir göz atalım. Bu konuda 6563 sayılı kanun olan Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi hakkındaki kanun, tüketicileri bilinçlendiriyor ve tarifleri şöyle yapıyor:
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanun İçeriği
Elektronik ticaret: Fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyeti,
Ticari iletişim: Alan adları ve elektronik posta adresi dışında, mesleki veya ticari faaliyet kapsamında kazanç sağlamaya yönelik olarak elektronik ticarete ilişkin her türlü iletişimi,
Ticari elektronik ileti: Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri,
Hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri,
Aracı hizmet sağlayıcı: Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişileri,
İfade etmektedir.
6563 sayılı kanun, bizimle ticari iletişime geçecek firmalara aşağıdaki maddede şöyle sesleniyor:
# Madde 5 Fıkra 1 b bendi; İndirim ve hediye gibi promosyonlar ile promosyon amaçlı yarışma veya oyunların bu niteliği açıkça belirlenebilmeli, bunlara katılımın ve bunlardan faydalanmanın şartlarına kolayca ulaşılabilmeli ve bu şartlar açık ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde anlaşılır olmalıdır.
Yani bir ticari ileti alacak iseniz, firma bu iletide neyi amaçlıyor ve sizden bir şey talep ediyor mu? Açıkça belirtmesi gerekmektedir.
Bu kanunun can alıcı maddelerinden bir tanesi:
# Madde 6 Fıkra 1; Ticari elektronik iletiler, alıcılara ancak önceden onayları alınmak kaydıyla gönderilebilir. Bu onay, yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim araçlarıyla alınabilir. Kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla alıcının iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler için ayrıca onay alınmaz.
Yani onayınız olmadan hiçbir ticari ileti gönderimi yapılamaz. Peki esnaf veya tacir olarak değerlendiriliyorsanız? Bu maddenin ikinci fıkrasında esnaf ve tacirlere onay almadan bildirimlerin yapılacağı yer almaktadır.
Elektronik ticari bir ileti alıyorsanız, iletinin içeriği ilgili firmanın bilgilerini içermelidir. Bu telefon numarası, firma adı, e-posta adresi gibi bilgilerden birisi veya birkaçı olabilir. Ayrıca iletinin konusu ve başkası adına bu ileti gönderiliyorsa, kimin adına gönderildiğinin bilgisi de olmalıdır.
Herhangi bir firmaya ticari ileti için izin verdiğinizi varsayalım. Ancak beklentinizin ötesinde sizi rahatsız edecek seviyede ileti almaya başladınız. Bu durumda hiçbir gerekçe bildirmeden bu izni kaldırabilirsiniz. Firmalar iletilerinin içerisinde bildirimden nasıl ayrılacağınıza dair size bir yöntem sunmalıdırlar. Üstelik bunu ücretsiz bir şekilde sağlamalıdırlar. En önemlisi 6563 sayılı kanunun 8.maddesinin 3.fıkrası gereğince iptal talebini aldıktan sonra 3 iş günü içerisinde bu işlemi sonuçlandırmakla yükümlüdürler.
Elektronik ticari ileti konusunda GSM şirketlerini ve servis sağlayıcılarını koruyan bir madde de mevcut:
# Madde 9 Fıkra 1; Aracı hizmet sağlayıcılar, hizmet sundukları elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir.
Yani onayınız olmadan ticari bir ileti aldınız ve diyelim ki Turkcell hattınız üzerinden bu ileti size geldi, bu durumda Turkcell şirketinin bu iletinin size izinsiz yönlendirilmesi hakkında bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak servis sağlayıcılar kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında, size ait verileri onayınız olmadan ticari firmalara iletemezler.
6563 sayılı kanunun yaptırımı ise cezai yükümlülükler başlığı altında anlatılmaktadır. Firmalara kanun maddelerine karşılık gelen farklı miktarda maddi cezalar kesilmektedir. Üstelik onaysız ticari ileti gönderime devam etmeleri durumunda 10 misli gibi ceza miktarları katlanmaktadır.
Ticari İletileri Şikayet
Ticari iletiler ve gönderimi hakkında yeterli bilgiye ulaştığımıza göre gelelim şikayet kısmına. Bu tür iletiler adı üstünde ticari kaygı taşıdığı için ilgili şikayet mercii Ticaret Bakanlığı şikayet ve bildirimleri kapsamında değerlendiriliyor.
Ticaret Bakanlığı internet sayfası üzerinde yer alan e-ileti şikayeti kısmından mağduriyetinizi dile getirebilirsiniz. E-ileti şikayet kısmına erişim e-devlet üzerinden de yapılmaktadır. Zaten Ticaret Bakanlığının sitesi üzerinden de bu linki tıklarsanız, doğrulamak adına sizi e-devlet sitesine yönlendirecektir.
Başarılı giriş işleminin ardında sizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacaktır.
Resim: Ticari Elektronik İleti Şikayet Sistemi
Devam butonu ile ilerlediğinizde sol tarafta yer alan menüde görüldüğü gibi şikayetiniz 3 başlık altında değerlendirilmektedir. Bunlar kısa mesaj (SMS) şikayeti yap, sesli arama şikayeti yap ve e-posta şikayeti yap şeklindedir.
Hangi konuda nasıl bir şikayet başvurusu yapacağınızı merak ediyorsanız SMS Şikayet : BTK Şikayet : Tüketici Hakları Şikayet yazıma bakabilirsiniz.
Kısa Mesaj (SMS) Şikayeti
Menüden SMS şikayeti yap seçeneğini tıkladığımızda karşımıza aşağıdaki gibi bir ekran gelmektedir.
Resim: SMS şikayet
Bu sayfada kişisel bilgileriniz ve GSM hattınız varsa tanımlı olarak gelmektedir. Sizden izinsiz gönderilen SMS içeriği ile ilgili bilgilerin girilmesi için tanımlanan alanların doldurulması istenmektedir. Bu bilgiler SMS’ in geldiği telefon numarası, SMS başlığı varsa BXXX kodu, şikayetin konusu ve iletinin tam içeriği vb. şeklindedir.
Peki bu BXXX kodu nedir? Bu kod BTK tarafından hizmet sağlayıcılara atanmış Numara Taşınabilirliği Yönlendirme Kodu olarak bilinmektedir. Amacı ise istenmeyen spam bildirimlerden kurtulmak adına bir tedbirdir. Bu kodu içermeyen ticari iletilere itibar etmemenizde fayda var. Örneğin B001 Avea, B002 Turkcell, B003 Vodafone vb. şekilde liste büyümektedir.
Şikayetin konusu da 6563 sayılı kanun kapsamında belirtilen maddelerden oluşmaktadır. Bunlar:
- Onaysız SMS gönderimi
- Gönderenin tanınmasını sağlayacak bilginin bulunmaması
- Ret bildirimi için uygun bir tanımlamanın yapılmaması
- Ret bildirimi yapmanıza ve 3 gün geçmesine rağmen yine aynı şekilde bildirim geliyorsa
- İleti ile gelen indirim ve promosyanlar bildirimi hakkında detaylı bilgilerin yer aldığı bir adres mevcut değilse
İlgi seçeneklerden bir veya birkaçını seçerek işleminize devam edebilirsiniz. Ayrıca ekran görüntüsü alarak içeriğin resmini de ek olarak şikayetinize ekleyebilirsiniz.
Sesli Arama Şikayeti
Bu sayfada telefon üzerinden sizi arayan ticari firmaları ya da firma adına yayın yapan ses kayıtlarını şikayet edebilirsiniz. SMS şikayet bildiriminde olduğu gibi kişisel bilgileriniz sistem tarafından otomatik olarak geliyor. Yine gelen arama içeriği ile ilgili firma bilgileri ve içeriğin detaylarının girilmesinin istendiği alanlar mevcut. Ayrıca ileti konusunun kapsamını da seçmemiz gerekiyor.
Sayfalar SMS ekranı ile neredeyse aynı. Hatta gelen iletinin ekran görüntüsü alanı bile duruyor J bu kısmın aslında gelen iletinin ses kaydı olarak daha işlevsel olabileceğini düşünüyorum.
İlgili alanları doldurduktan sonra sesli arama şikayet işlemini de tamamlayabilirsiniz.
E-Posta Şikayeti
Bu menüde kullanmış olduğunuz e-posta adresinize gelen izinsiz bildirimleri şikayet edebileceğiniz alanlardan oluşuyor. Yapı olarak yine SMS şikayet ekranı ile aynı. Farklı olarak GSM hattınıza ait bilgiler kısmı gelmiyor. Çünkü GSM hattınız ile ilgili bir işlem bulunmuyor.
Bu sayfada hangi site üzerinden e-postanın size gönderildiği ve gönderici e-posta adresi bilgisi isteniyor. Tabi olmazsa olmaz e-posta içeriği ve konusunun ne olduğunu seçmeniz gerekiyor. Ekran görüntüsü almanız ve resim formatında eklememiz, sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır.
Bilgileri doldurduktan sonra e-posta şikayetini tamamlayabilirsiniz.
Yapmış olduğunuz şikayetinizi, menüdeki şikayet durumu takibi menüsünden kontrol ederek şikayet sorgulama işleminizi yapabilirsiniz.
Tüketici hakları konusunda şikayetleriniz için Tüketici Hakları Şikayet başlıklı yazımı okuyabilirsiniz. Ayrıca GSM şirketleri ve servis sağlayıcıları hakkındaki şikayetleriniz içinde BTK Şikayet başlıklı yazıma bakabilirsiniz.
Tüm bu şikayetlerinizi mobil ortamda yapabilmeniz adına gerekli uygulama da bakanlık tarafından sağlanmış durumda. En sonunda bu yöntemlerden bir tanesi ile sizi yoran ticari bildirimlerden kurtulabilirsiniz.